1. ด้านกายภาพ
ตำบลกื้ดช้างเป็นตำบลหนึ่งในเขตอำเภอแม่แตง เดิมเมื่อพ.ศ.2418 ตรงกับสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ทรงรับสั่งให้พระเจ้าอินทวิชยานนท์ ( เจ้าหลวง ) เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 7 จัดตั้งแขวงเมืองแกนขึ้นที่บ้านเป้า เรียกว่า แขวงบ้านเป้าเมืองแกน และแต่งตั้งท้าวแสนไชย ขึ้นเป็นผู้ปกครองแขวงเป็นคนแรก ต่อมา “ พ.ศ. 2435 ได้ย้ายไปตั้งอยู่บ้านเมืองกื้ด หมู่ที่1 ตำบลกื้ดช้าง เรียกว่า แขวงเมืองกื้ด โดยมีขุนกื้ด เป็นผู้ปกครองแขวง”ต่อมาปี พ.ศ. 2437 ได้ย้ายไปตั้งที่บ้านวังแดง หมู่ที่ 2 ตำบลอินทขิล เรียกว่า แขวงเมืองแกน อีกครั้งหนึ่งโดยมีพ่อแคว่นพรหม (กำนันพรหม กำนันคนแรกของตำบลอินทขิล) เป็นผู้ปกครอง ต่อมา พ.ศ. 2439 ได้ย้ายไปตั้งที่บ้านแม่กะ หมู่ที่ 3 ตำบลแม่แตง เรียกว่า แขวงแม่กะ โดยมีขุนแตง (แต๋ง) เป็นผู้ปกครองแขวง และต่อมา พ.ศ. 2450 ได้ย้ายมาตั้งที่บ้านเหล่า (ป่าเส้า) หมู่ที่ 2 ตำบลสันมหาพน ทางการได้ยกฐานะเป็นอำเภอมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2450 เรียกว่าอำเภอสันมหาพน โดยมีนายอำเภอคนแรกชื่อ ขุนมิกสันสุรบาล (ฟ้อน) ป. แต่เนื่องจากอำเภอสันมหาพนตั้งติดกับลำน้ำแม่แตง จึงเปลี่ยนชื่อเป็น อำเภอแม่แตง มาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2458 เป็นต้นมา และได้ย้ายที่ว่าการอำเภอออกมาตั้งอยู่ในที่ปัจจุบัน เมื่อ พ.ศ. 2502 โดยมีนายอำเภอชื่อ ร.ต.ท.แก้ว เนตตโยธิน เป็นนายอำเภอในสมัยนั้น จนกระทั่ง พ.ศ. 2544 นายอำเภอชุมพร แสงมณี เห็นว่าที่ว่าการอำเภอหลังเก่าได้ชำรุดทรุดโทรมลงมาก จึงได้ทำการเสนอของบประมาณจากทางราชการ และได้ทำการก่อสร้างที่ว่าการอำเภอหลังใหม่ขึ้นแทนเมื่อวันที่ 23 กันยายน 2544 ทั้งนี้ อำเภอแม่แตงแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 13 ตำบล 128 หมู่บ้าน
โดยตำบลกื้ดช้าง แบ่งเขตการปกครองออกเป็น 8 หมู่บ้าน เป็นตำบลที่อยู่ทางตอนเหนือของจังหวัดเชียงใหม่ พื้นที่ส่วนมากเป็นป่าไม้และภูเขาสูงทั้งนี้อำเภอตำบลกื้ดช้าง มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดและอำเภอหลายแห่งซึ่งตั้งอยู่ตามแนวตะเข็บชายแดนของประเทศเพื่อนบ้าน ดังนั้น ตำบลกื้ดช้างจึงมีทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม ภูมิประเทศ อุดมสมบูรณ์ อันเอื้ออำนวยต่อการท่องเที่ยว แต่ขณะเดียวกันก็ประสบปัญหาเป็นแหล่งพักและลำเลียงยาเสพติดที่สำคัญ ปัญหาคนต่างด้าวไม่มีสัญชาติ นอกจากนั้น ยังมีความแตกต่างของเชื้อชาติ สัญชาติ ค่านิยม วัฒนธรรม จารีตประเพณี โดยประชาชนเป็นคนพื้นที่ราบบางส่วน และเป็นชนเผ่า จำนวน 5 ชนเผ่า ได้แก่ เผ่าลาหู่ เผ่าม้ง เผ่าปะกากะญอ เผ่าลีซอ และเผ่าอาข่า
ประวัติองค์การบริหารส่วนตำบลกื้ดช้าง
องค์การบริหารส่วนตำบลกื้ดช้าง ได้รับการจัดตั้งขั้นตามพระราชบัญญัติสภาตำบลและองค์การบริหารส่วนตำบล พ.ศ.2537 โดยประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การจัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบล วันที่ 16 ธันวาคม 2539 และมีผลบังคับเมื่อวันที่ 14 กุมภาพันธ์ 2540
1.1 ที่ตั้งของหมู่บ้าน/ชุมชน/ตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลกื้ดช้าง อยู่ในเขตตำบลกื้ดช้าง อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่
ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของตัวเมืองเชียงใหม่ ห่างจากอำเภอเมืองเชียงใหม่ ประมาณ 64 กิโลเมตร และตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของที่ว่าการอำเภอแม่แตง อยู่ห่างจากที่ว่าการอำเภอแม่แตง 24 กิโลเมตร มีอาณาเขตติดต่อกับหน่วยงานราชการ เทศบาล และอำเภอใกล้เคียง ดังนี้
ทิศเหนือ ติดต่อกับ ตำบลเมืองคอง ตำบลแม่นะ อำเภอเชียงดาว
ทิศใต้ ติดต่อกับ ตำบลบ้านช้าง ตำบลเมืองก๋าย
ทิศตะวันออก ติดต่อกับ ตำบลอินทขิล ตำบลแม่แตง
ทิศตะวันตก ติดต่อกับ ตำบลป่าแป๋ และตำบลแม่ฮี้ อำเภอปาย
พื้นที่องค์การบริหารส่วนตำบลกื้ดช้าง มีเนื้อที่ประมาณ 306.25 ตารางกิโลเมตร หรือ 191,406.25 ไร่ โดยแบ่งเขตพื้นที่รับผิดชอบทั้งหมด 8 หมู่บ้านได้แก่
1. บ้านเมืองกื้ด หมู่ที่ 1 อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่แตง และเขตปฏิรูปที่ดิน (สปก.)
2. บ้านแม่ตะมาน หมู่ที่ 2 อยู่ในและนอกเขตป่าสงวนป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่แตง
3. บ้านสบก๋าย หมู่ที่ 3 อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่แตง และเขตอุทยานแห่งชาติห้วยน้ำดังและเขตอนุรักษ์พันธุ์สัตว์ป่าแม่เลา – แม่แสะ
4. บ้านต้นขาม หมู่ที่ 4 อยู่ในและนอกเขตป่าสงวนป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่แตง และหน่วยจัดการต้นแม่ตะมาน
5. บ้านห้วยน้ำดัง หมู่ที่ 5 อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติห้วยน้ำดัง
6. บ้านทุ่งละคร หมู่ที่ 6 อยู่ในและนอกเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่แตง
7. บ้านป่าข้าวหลาม หมู่ที่ 7 อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติห้วยน้ำดัง และเขตอนุรักษ์พันธุ์สัตว์ป่าแม่เลา – แม่แสะ
8. บ้านผาปู่จอม หมู่ที่ 8 อยู่ในและนอกเขตป่าสงวนป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่แตง และหน่วยจัดการต้นแม่ตะมาน
1.2 ลักษณะภูมิประเทศ
ลักษณะภูมิประเทศมีสภาพพื้นที่เป็นเป็นภูเขาสูงสลับซับซ้อน และที่ราบเชิงเขาเป็นส่วนน้อย ซึ่งใช้เป็นที่อยู่อาศัย พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นป่าต้นน้ำของแม่น้ำแตง พื้นที่ครึ่งหนึ่งอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่แตง อีกครึ่งหนึ่งอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติห้วยน้ำดัง และมีพื้นที่บางส่วนเป็นเขตหน่วยจัดการต้นน้ำ แม่ตะมาน หน่วยจัดการต้นน้ำแม่สลาหลวง และเขตอนุรักษ์พันธุ์สัตว์ป่าแม่เลา-แม่แสะ โดยมีแม่น้ำสายสำคัญที่ไหลผ่านกลางพื้นที่ของตำบล คือ แม่น้ำแตง ซึ่งมีต้นน้ำอยู่ในเขตอำเภอเวียงแหง ไหลผ่านอำเภอ เชียงดาว บ้านเมืองคอง และเข้าสู่อำเภอแม่แตง ที่บ้านป่าข้าวหลาม หมู่ที่ 7 ตำบลกื้ดช้าง โดยไหลผ่านเขตตำบลกื้ดช้าง รวมระยะทางประมาณ 45 กิโลเมตร ก่อนบรรจบลงแม่น้ำปิง บริเวณบ้านป่าจี้ หมู่ที่ 4 ตำบลสันมหาพน เรียนกว่า สบแตง
1.3 ลักษณะภูมิอากาศ
ตำบลกื้ดช้างมีสภาพภูมิอากาศ แบ่งเป็น 3 ฤดู คือ ฤดูร้อนเริ่มตั้งแต่เดือนมีนาคมถึงเดือนเมษายน ฤดูฝนเริ่มตั้งแต่เดือนพฤษภาคมถึงเดือนตุลาคม และฤดูหนาวเริ่มตั้งแต่เดือนพฤศจิกายนถึงเดือนกุมภาพันธ์
- อุณหภูมิ มีอุณหภูมิเฉลี่ยตลอดปี 23.8 องศาเซลเซียส โดยมีอุณหภูมิสูงสุดในเดือนเมษายนประมาณ 36.1 องศาเซลเซียส และต่ำสุดในเดือนมกราคมประมาณ 14.3 องศาเซลเซียส
- ปริมาณน้ำฝน มีปริมาณน้ำฝนรวมตลอดปี 1,145.7 มิลลิเมตร โดยมีปริมาณน้ำฝนสูงสุดในเดือนสิงหาคมประมาณ 223.2 มิลลิเมตร และต่ำสุดในเดือนมกราคมประมาณ 7.7 มิลลิเมตร
- ความชื้นสัมพัทธ์ มีความชื้นสัมพัทธ์เฉลี่ยตลอดปี 66 เปอร์เซ็นต์ โดยมีความชื้นสัมพัทธ์สูงสุดในเดือนสิงหาคมถึงเดือนกันยายนประมาณ 81 เปอร์เซ็นต์ และต่ำสุดในเดือนมีนาคม ประมาณ 54 เปอร์เซ็นต์
ที่มา : เอกสารวิชาการเลขที่ 01(06.12)/12/50 สำนักสำรวจดินและวางแผนการใช้ที่ดิน
กุมภาพันธ์ 2550 กรมพัฒนาที่ดิน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์
1.4 ลักษณะของดิน
จากการสำรวจทรัพยากรดิน โดยส่วนสำรวจจำแนกดินที่ 3 สำนักสำรวจดินและวางแผนการใช้ที่ดิน (2549) พบว่า ทรัพยากรที่ดินในตำบลกื้ดช้าง เมื่อพิจารณาตามสภาพพื้นที่สามารถแยกได้เป็นดินในที่ดอนและดินในที่ลุ่ม มีทั้งสิ้น 6 กลุ่มชุดดิน 11 หน่วยแผนที่ ซึ่งมีรายละเอียดดังนี้
1. กลุ่มชุดดินที่ 15 ได้แก่ หน่วยแผนที่ 67
2. กลุ่มชุดดินที่ 29 ได้แก่ หน่วยแผนที่ 139 140 141 142
3. กลุ่มชุดดินที่ 31 ได้แก่ หน่วยแผนที่ 114 115
4. กลุ่มชุดดินที่ 33 ได้แก่ หน่วยแผนที่ 27 160
5. กลุ่มชุดดินที่ 35 ได้แก่ หน่วยแผนที่ 168
6. กลุ่มชุดดินที่ 38 ได้แก่ หน่วยแผนที่ 17
นอกจากนี้ ยังมีพื้นที่เบ็ดเตล็ดซึ่งเป็นพื้นที่ที่ไม่เหมาะต่อการทำเกษตรกรรม เช่น พื้นที่หินโผล่ พื้นที่ลาดชันเชิงซ้อน (ภูเขา) แหล่งน้ำ เป็นต้น โดยมีสมบัติทางกายภาพและเคมีดัง ตารางที่ 2-1 และแสดงการกระจายของดินดังรูปที่ 3-1 และยังพบว่าลักษณะดินที่เป็นปัญหาหลักต่อการทำการเกษตรของตำบลนี้ คือ ดินมีความลาดชันสูงพบในที่ดอน ดังแสดงในตารางที่ 3-2 จากการสำรวจและวิเคราะห์สภาพการใช้ที่ดินของจังหวัดเชียงใหม่ (ส่วนวิเคราะห์สภาพการใช้ที่ดินที่ 1 สำนักสำรวจดินและวางแผนการใช้ที่ดิน, 2549) พบว่า ตำบลกื้ดช้างสามารถจำแนกการใช้ที่ดินได้ ดังนี้ สภาพการใช้ประโยชน์ที่ดินทางด้านการเกษตรมีประมาณ 14,932 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 8.46 ของเนื้อที่ตำบล โดยส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ปลูกพืชไร่ รองลงมาเป็นพื้นที่ปลูกไม้ผลพื้นที่นา และมีพื้นที่ป่าไม้ 159,709 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 90.44 ของเนื้อที่ตำบล โดยแบ่งเป็นป่าสมบูรณ์ 147,204 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 83.36 ของเนื้อที่ตำบล ป่ารอสภาพฟื้นฟู 10,713 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 6.07 ของเนื้อที่ตำบลและสวนป่า 1,792 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 1.01 ของเนื้อที่ตำบล พื้นที่อยู่อาศัย (ชุมชน และสิ่งปลูกสร้าง)1,499 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 0.85 ของเนื้อที่ตำบล พื้นที่แหล่งน้ำ 405 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 0.23 ของเนื้อที่ตำบล และพื้นที่เบ็ดเตล็ด 43 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 0.02 ของเนื้อที่ตำบล ซึ่งรายละเอียดแสดงในตารางที่ 3-3 และรูปที่ 3-2
ตารางที่ 2-1 สมบัติของดิน ตำบลกื้ดช้าง อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่
หมายเหตุ : คำอธิบายอักษรย่อ
c ดินเหนียว
cl ดินร่วนปนเหนียว
sl ดินร่วนปนทราย
ls ดินทรายปนร่วน sil ดินร่วนปนทรายแป้ง
sicl ดินร่วนเหนียวปนทรายแป้ง
sc ดินเหนียวปนทราย
scl ดินร่วนเหนียวปนทราย
: หน่วยแผนที่จะสัมพันธ์กับคุณสมบัติของดิน แต่ลำดับที่ไม่เรียงกันเนื่องจากใช้เป็นสัญลักษณ์แสดงในแผนที่ดิน
รูปที่ 2-1 แผนที่สถานสภาพทรัพยากรที่ดิน ตำบลกื้ดช้าง อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ (2549)
ตารางที่ 2-2 สภาพปัญหาของดิน ตำบลกื้ดช้าง อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ (2549)
สภาพพื้นที่ |
สภาพปัญหา/ลักษณะพื้นที่ |
เนื้อที่ (ไร่) |
ร้อยละ |
ที่ดอน |
ดินมีความลาดชันสูง
ดินไม่มีปัญหาพิเศษ |
1,190
6,090 |
0.67
3.45 |
ที่ลุ่ม |
ดินไม่มีปัญหาพิเศษ |
118 |
0.07 |
พื้นที่เบ็ดเตล็ด |
พื้นที่ชุมชนและที่อยู่อาศัย
พื้นที่ภูเขา
แหล่งน้ำ |
489
168,628
64 |
0.28
95.49
0.04 |
เนื้อที่รวมทั้งตำบล (คำนวณจากโปรแกรมภูมิศาสตร์) |
176,588 |
100 |
ตารางที่ 2-3 การใช้ประโยชน์ที่ดิน ตำบลกื้ดช้าง อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ (2549)
สภาพการใช้ที่ดิน |
เนื้อที่ (ไร่) |
ร้อยละ |
นาข้าว |
968 |
0.55 |
พืชไร่ผสม |
1,456 |
0.82 |
ไม้ผลผสม |
1,356 |
0.77 |
ลิ้นจี่ |
1,831 |
1.04 |
ลำไย |
3,793 |
2.15 |
ไร่ร้าง |
132 |
0.07 |
พืชไร่ผสม (ไร่หมุนเวียน) |
5,396 |
3.06 |
ป่ารอสภาพฟื้นฟู |
10,713 |
6.07 |
ป่าสมบูรณ์ |
147,204 |
83.36 |
สวนป่า |
1,792 |
1.01 |
ที่ลุ่ม |
43 |
0.02 |
พื้นที่ชุมชนและสิ่งปลูกสร้าง |
1,499 |
0.85 |
พื้นที่แหล่งน้ำ |
405 |
0.23 |
เนื้อที่รวมทั้งหมด (คำนวณจากโปรแกรมภูมิศาสตร์) |
176,588 |
100 |
รูปที่ 2-2 แผนที่สภาพการใช้ที่ดิน ตำบลกื้ดช้าง อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ (2549)
1.5 ลักษณะของแหล่งน้ำ
1) แหล่งน้ำธรรมชาติ
แหล่งน้ำธรรมชาติที่สำคัญ ได้แก่ แม่น้ำแม่แตง โดยมีลำห้วยสาขาสำคัญที่เติมน้ำเข้าสู่ลำน้ำแม่แตง เช่น ลำห้วยน้ำดัง ลำห้วยแม่จอก ลำห้วยแม่กอก ลำห้วยทุ่งยั๊วะ ลำห้วยน้ำขุ่น ลำห้วยสถาน ลำห้วยกุ๊บกั๊บ ลำห้วยอ่างสอง ลำห้วยแม่ตะมาน และลำห้วยสาขาขนาดเล็ก รวมประมาณ 28 สาย
2) แหล่งน้ำที่สร้างขึ้น
- ฝายทดน้ำ โครงการหมู่บ้านชลประทานอุปถัม จำนวน 8 ลูก
- ประปาหมู่บ้าน ระบบบาดาล ม.1 ม.2
- หนองน้ำ เช่น หนองยาว หนองอ้อ
- สระน้ำ อบต.กื้ดช้าง
- บ่อน้ำตื้นในชุมชน จำนวน 500 บ่อ (น้ำบ่อ)
|
ข้อมูลพื้นฐาน
ด้านกายภาพ